EKSLİBRİS

Ekslibris Tasarımı
Prof. Dr. Hasip Pektaş

Ekslibrisler, yaşayan kişi ya da kurum için siparişle yapılır,
onların özelliklerini yansıtır. Yaratım sürecine bakıldığında
resim sanatının tüm olanaklarının kullanıldığı görülür. Öyle de

olmalıdır. İşlevsel yanına bakıldığında ise grafik tasarım ürünü

olarak düşünülebilir. Ekslibris, bir sanat eserinin oluşumundaki

kaygılarla tasarlanır. Renk ve biçim uyumu taşımayan, özgün olmayan,

teknik ve estetik yetkinliğe sahip olmayan, resim ve yazı ilişkisi

uyumlu olmayan ekslibrislerin geleceğe kalma şansı yoktur. Belli bir konuda yapılan

bu küçük resimlere ekslibris yapılan kişinin adının eklenmesi, başlı başına bir tasarım sorunudur. Eğer kullanılan yazı, doğru yerde ve uygun büyüklükte değilse rahatsız eder, ekslibrisi olumsuz etkiler. O nedenle çok denemek, uygun alanı bulduktan sonra yazıyı

yerleştirmek gerekir. Yazı ne okunamayacak kadar küçük ne de resmin önüne geçecek kadar büyük olmamalıdır. Resmin bir parçası, bir çizgi ya da leke olarak kalmalı ama işlevini de yerine getirmelidir. Ekslibris sanatçısı, ya sipariş alarak ya da kendince uygun gördüğü kişiye onun beğenisini de dikkate alarak tasarım yapar. Ekslibrislerin altına sırayla tekniğin kodu, 2/50 gibi baskı sayısı, sanatçının adı veya imzası ve yıl bilgisi kalemle yazılmalıdır.

Ekslibris / Exlibris (Bookpalte), kitapseverlerin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları, üzerinde adlarının ve değişik konularda resimlerin yer aldığı küçük boyutlu baskı resimlerdir. Kitabın kartviziti ya da tapusu denilebilir. Kitap sahibini tanıtır, onu yüceltir ve kitabı ödünç alan kişiyi geri getirmesi konusunda uyarır. Yer aldığı kitabın değil, kitabın sahibinin bir göstergesidir. Kısaca, kitapla sahibi arasındaki özel bir bağdır. Sözcük olarak "...nın kitaplığının", "...nın kütüphanesine ait" anlamına gelir. Önemli bir iletişim aracıdır. Bir ihtiyaç grafiği olarak doğmasına karşın, estetik kaygılarla yapılan özgün yapıtlardır. Sanatı, insanın elleri arasına, kitapların içine kadar getirir. Sanatın büyüleyici sıcaklığını hissettirir. Sanatçı, tasarımcı, sanatsever ve koleksiyoncu arasında bir köprü görevini yerine getirir.